- Μπεργκ, Άλμπαν
- (Alban Berg, Βιέννη 1885 – 1935). Αυστριακός συνθέτης. Γιος εμπόρου, ακολούθησε τα κανονικά του σχολικά μαθήματα, αρχίζοντας παράλληλα ως αυτοδίδακτος τη μελέτη της μουσικής. Το 1904 γνώρισε τον Άρνολντ Σένμπεργκ, του οποίου έγινε μαθητής και φίλος. Μαζί με τον δάσκαλό του και τον Άντον φον Βέμπερν αποτέλεσε μέλος της λεγόμενης «Σχολής της Βιέννης», συμμετέχοντας έτσι στην πνευματική εκείνη κίνηση που συνέδεσε τη μουσική με τα άλλα πολιτιστικά πρωτοποριακά ρεύματα της εποχής της, υιοθετώντας ως μέσο ρήξης με την παράδοση το δωδεκαφθογγικό σύστημα που εγκαινίασε ο Σένμπεργκ το 1923. Η συμβολή του Μ. υπήρξε αποφασιστική, ιδιαίτερα με τις όπερές του Βότσεκ (1918-1921) και Λουλού (1929-1935), που αποτέλεσαν σταθμό σε ολόκληρη την ιστορία του μελοδράματος. Στην παραισθησιακή υφή των ήχων τους, στις οξύτατες φωνητικές, αρμονικές και ρυθμικές τραχύτητές τους, στις εναλλασσόμενες στιγμές ειρωνείας και τρυφερότητας, είναι δύο από τα πλουσιότερα σκηνικά έργα της μουσικής του 20ού αι., όπου αντανακλάται με ανεπανάληπτη εκφραστική δύναμη το δράμα του ανθρώπου που καταποντίζεται κάτω από το βάρος των ενστίκτων του ή της βίας των συνανθρώπων του. Το δημιουργικό έργο του Μ. μπορεί γενικά να χωριστεί σε δυο, χρονικά άνισες, περιόδους. Στην πρώτη (1909-1925), που χαρακτηρίζεται από τη διερεύνηση των εκφραστικών δυνατοτήτων του ατοναλισμού, ανήκουν κυρίως τα 3 κομμάτια, έργο 6 για ορχήστρα (1914), το Κοντσέρτο Δωματίου (1923-25) και ο Βότσεκ. Στη δεύτερη (1925-1935), που χαρακτηρίζεται από μια συστηματικότερη εφαρμογή της δωδεκάφθογγης τεχνικής του Σένμπεργκ, χωρίς όμως να αποκλείονται ορισμένες τονικές αναδρομές -πράγμα για το οποίο ο Μ. κατηγορήθηκε από τη σύγχρονη μουσική πρωτοπορία για όψιμο ρομαντισμό- περιλαμβάνονται η Λυρική Σουίτα για κουαρτέτο εγχόρδων (1925-26), η άρια κοντσέρτου Το Κρασί (1929) για φωνή και ορχήστρα, το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα (1935) και τέλος η όπερα Λουλού, που εξαιτίας του πρόωρου θανάτου του συνθέτη από σηψαιμία, έμεινε ασυμπλήρωτη στη δεύτερη πράξη, χωρίς το γεγονός αυτό να εμποδίσει την ένταξή της στο ρεπερτόριο των σημαντικότερων λυρικών θεάτρων του κόσμου.
Dictionary of Greek. 2013.